Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı

* Dünya’nın geoit şekline bağlı olarak, genelde ekvatordan kutuplara gidildikçe sıcaklık değerleri azalır. Ancak, en yüksek sıcaklıklar ekvator çevresinde değil, Kuzey Yarım Küre’deki Yengeç dönencesi çevresinde gözlenir.
* Kuzey Yarım Küre, Güney Yarım Küre’ye göre daha sıcaktır. Çünkü Kuzey Yarım Küre’de karaların kapladığı alan Güney Yarım Küre’dekinden fazladır.
* Kuzey Yarım Küre’de, yüksek enlemlerdeki karaların batı kıyıları, doğu kıyılarına göre daha sıcaktır. Bunun nedeni karaların batı kıyılarında sıcak okyanus akıntılarının (Gulf Stream, Alaska gibi) etkili olmasıdır.
* Kuzey Yarım Küre’deki yıllık sıcaklık farkları, Güney Yarım Küre’dekinden daha fazladır. Bunun nedeni, Kuzey Yarım Küre’de karaların kapladığı alanın Güney Yarım Küre’dekinden fazla olmasıdır.
* Kuzey Kutup Bölgesi’ndeki sıcaklık değerleri, Güney Kutup Bölgesi’ndekine göre daha düşüktür. Bu durum, yine kara ve deniz dağılışıyla ilgilidir.
* Normal koşullarda termik ekvator ile Yer ekvatorunun üst üste çakışması gerekir. Ancak termik ekvator ortalama 8° kuzeye kaymıştır. Nedeni, Kuzey Yarım Küre’de karaların fazla olması ve sıcak okyanus akıntılarının etkisidir.

Meridyenlerin en sıcak noktalarını birleştiren eğriye termik ekvator denir.

Yeryüzünde üç farklı sıcaklık kuşağı meydana gelmiştir:

Sıcak kuşak: Bu kuşakta yıllık ortalama sıcaklık 20 °C’nin üzerindedir. Bununla birlikte, bazı araştırmacılar en soğuk ay ortalama sıcaklığının 18 °C’den fazla olduğu yerleri sıcak kuşak içinde gösterirler. Güneş ışınları, bu kuşağa yılda iki kez dik, diğer zamanlarda da dike yakın açılarla geldiğinden, buralar yeryüzünün en çok ısınan yerleridir.
Ilıman kuşak: Bu kuşakta yıllık ortalama sıcaklık 20 °C’nin altındadır. Fakat en soğuk ay ortalaması 10 °C nin üzerindedir. Ilıman kuşağın kapladığı alan Kuzey Yarım Küre’de daha geniştir.
Soğuk kuşak: Bu kuşakta, en sıcak ayın ortalaması bile 10 °C’nin altındadır. Kutup bölgeleri bu kuşakta yer alır. Soğuk kuşak, denizlerin daha çok yer kaplaması nedeniyle, Güney Yarım Küre’de daha geniş bir alana yayılmıştır.

Sıcaklık kuşakları kara ve deniz dağılışına, sıcak ve soğuk okyanus akıntılarına göre bazı yerlerde genişler, bazı yerlerde daralırlar. Yaz ve kış mevsimlerindeki izoterm haritalarında kara ve denizler ile okyanus akıntılarının etkileri daha belirgin olarak görülür. Temmuz ayında Kuzey Yarım Küre’nin sıcak kuşağında yer alan kara kesimlerinde sıcaklık ortalamaları 30 – 35 °C’yi geçerken, ocak ayında aynı yarım küredeki karaların kuzey kesimlerinde sıcaklık ortalamaları -40 °C’nin altına düşer.