29 Haziran 2010 Salı

AZTEK ,MAYA ,İNKA

sigpic276825_2.gif (image)[sigpic276825_2.gif]


UYGARLIKLARIN ORTAYA ÇIKIŞI 
MEDENİYETLERİN DOĞUŞU
Toplumlar arası ortak değerler düzeyine yükselmiş olan anlayış, davranış ve yaşama araçlarının tamamına medeniyet adı verilir.
Yeryüzünde coğrafi şartlara bağlı olarak ırk, din, dil, yaşam tarzı, bakımından birbirinden farklı medeniyetler doğmuş ve gelişmiştir.
Medeniyetlerin ortaya çıkmasında;
·         Buzul devirlerin sona ermesi
·         İklim koşullarının düzelmesi
·         Ateşin bulunması
·         Verimli tarım alanları
·         Yerleşik hayata geçiş
·         Önemli su kaynakları
·         Farklı toplumları etkisi
·         Yer şekilleri
·         Korunaklı limanlar gibi etmenler etkili olmuştur.
İlk medeniyetler;
1.      Kuzey Afrika’da (Mısır)
2.      Anadolu Yarımadasında (Akdeniz Uygarlıkları)
3.      Asya Kıtasında (Hindistan, Çin, Mezopotamya)
4.      Orta Amerika’da (Aztek, Maya)
5.      Güney Amerika’da (İnka)kurulmuştur.
Bu uygarlıklar verimli tarım alanlarının ortasında ulaşım bakımından elverişli pazar yerleri olarak ortaya çıkmışlardır. Birçoğunun kurulumunda temel geçim kaynağı tarımsal faaliyetler olduğu için önemli su kaynaklarının(akarsular)  etkisi vardır.
Bu akarsular;
Asya kıtasında İndus, Ganj, Brahmaputra, Gökırmak, Sarıırmak, Mekong, Asi, Büyük Menderes, Küçük Menderes, Bakırçay, Gediz, Fırat ve Dicle nehirleridir.Afrika kıtasında Nil Nehridir.
  
AKDENİZ UYGARLIKLARI
1.      Akdeniz kıyıları, medeniyetlerin ilk kurulduğu alanlardan biridir.
2.     Tarım alanlarının az olması, akarsuların varlığı, kıyılarında liman olmaya elverişli ada ve yarımadaların bulunması bu bölgede İyonya, Lidya, Yunan, Fenike ve Roma gibi birbirinden farklı medeniyetlerin kurulmasına neden olmuştur.
3.     Bu medeniyetlerden bazıları yer altı ve yer üstü kaynakları bakımından zengin olmadıklarından deniz ticaretine yönelmişler ve ihtiyaçlarının bir bölümünü denizden karşılayarak denizci karakterli uygarlıklar kurmuşlardır.
4.     İyonlar ve Yunanlılar zamanla gemi yapımında ustalaşmış ve Akdeniz kıyılarındaki ürünleri toplayarak ihtiyacı olan toplumlara pazarlamaya başlamışlardır.
5.     Böylece farklı uygarlıklar arasında, ticari mallar taşınırken aynı zamanda kültürel gelişmeler bir merkezden diğerine nakledilmiştir.
6.      Akdeniz uygarlıkları Arap, Pers, Mısır medeniyetlerinden etkilenmişlerdir.
AZTEK UYGARLIĞI
1.     15. yüzyıl ile 16. yüzyıl başlarında, bugünkü Meksika’nın orta ve güney kesimlerinde büyük bir imparatorluk kurmuşlardır.
2.     Büyük bir imparatorluk kurabilmelerinin temelinde, kullanılabilir tüm toprakların entansif biçimde ekildiği, gelişkin bir sulama ve bataklık kurutma sistemine dayalı olağanüstü tarım düzenleri yatar.
3.      Bu yöntemlerle sağlanan yüksek verimlilik, zengin ve kalabalık bir ülkenin doğmasını sağlamıştır.
4.      Taş işçiliği ve mimaride ileri gitmişlerdir.
5.     Aztekler gelişmiş tarım yöntemlerine, kendilerine ait bir dine, takvime, alfabeye sahiplerdi.
6.     Aztek kültürü kendisini, tarıma bağlı ekonomi, dokumacılık, çanak çömlek yapımı metalurjide başlangıç, sayılar, piramit şeklinde yapılar, takvim sistemi, resim yazısı, şehir devlet organizasyonu ve dini faaliyetlerde göstermiştir.
MAYA UYGARLIĞI
1.     Bir Orta Amerika uygarlığı olan Maya uygarlığı, binlerce yıl boyunca Meksika'nın güneydoğusundan, Honduras, El Salvador ve Guatemala'ya kadar uzanan bir bölgede hüküm sürmüştür..
2.     Mayalar astronomi, matematik, mimari ve sanat gibi birçok alanda ileri bir uygarlık oluşturmuşlardır.
3.     Taş işlemeciliğinde ileri gitmişlerdir. Piramitler, tapınakları, saraylar, dikili taşlar, top sahaları
gibi büyük yapılar inşa etmişlerdir.
4.      Kullandıkları taş, genellikle kireç taşıdır.
5.      Mayaların ticari malları arasında yeşim taşı, kakao, mısır, tuz ve obsidyen taşı sayılabilir.
6.     Çömlekçilik ve seramik yapımında uzmanlaşmışlardır. Entansif tarım sistemlerini kullanmışlardır.
7.     Yazı, sayı sistemi ve “Uzun Hesap” denilen takvim sistemini oluşturmuşlardır.
8.     Şehircilikte ileri gitmiş ve birçok şehri meydana getirmişlerdir. Akarsu, dere, göllerde ve denizlerde kanolarla taşımacılık (denizcilik) yapmışlar ve ticaretle uğraşmışlardır.
9.      Kendilerine has dilleri mevcuttu. Yazıyı, sıfırı da içine alan bir sayı sistemini ve astronomiye dayanan takvimi kullanıyorlardı.
İNKA UYGARLIĞI
1.     İnkalar, Büyük Okyanus kıyısına paralel uzanan And sıradağları üzerinde 12-16. yüzyıllar arasında yaşamış ve büyük bir imparatorluk kurmuşlardır.
2.      İnkaların yaşadıkları And Dağları'nın batı kıyısında çöl ve vadiler yer alırken kuzeydoğu kesimleri tropikal yağmur ormanlarıyla kaplıydı.
3.     İnkalar, şehirlerini ve kalelerini, dini inançları nedeniyle korumak ve savunabilmek için And Dağları'nın yüksek kesimlerdeki dik ve sarp yamaçlara inşa etmişlerdi.
4.     Taş işçiliğinde ileri gitmişlerdir.
5.     İnkalar bulundukları bölgenin coğrafi konumu nedeniyle güneşin hareketleri konusunda uzmanlaşmışlar ve güneş saatini yapmışlardır.
6.     Yüksek kayalıklara yerleştirdikleri elips şeklindeki altın yansıtıcılarla astronomik gözlemler yapmışlar, güneşin yıllık hareketlerini incelemişlerdir.
7.      Patates tarımını ilk yapan medeniyettir.
8.    Tarımda teraslama yöntemi ve diğer entansif tarım tekniklerini kullanmışlardır.
9.      Sözlü edebiyatları olup, yazıları yoktu.

HİNT VE ÇİN UYGARLIKLARI




UYGARLIKLARIN ORTAYA ÇIKIŞI
MEDENİYETLERİN DOĞUŞU
Toplumlar arası ortak değerler düzeyine yükselmiş olan anlayış, davranış ve yaşama araçlarının tamamına medeniyet adı verilir.
Yeryüzünde coğrafi şartlara bağlı olarak ırk, din, dil, yaşam tarzı, bakımından birbirinden farklı medeniyetler doğmuş ve gelişmiştir.
Medeniyetlerin ortaya çıkmasında;
·         Buzul devirlerin sona ermesi
·         İklim koşullarının düzelmesi
·         Ateşin bulunması
·         Verimli tarım alanları
·         Yerleşik hayata geçiş
·         Önemli su kaynakları
·         Farklı toplumları etkisi
·         Yer şekilleri
·         Korunaklı limanlar gibi etmenler etkili olmuştur.
İlk medeniyetler;
1.      Kuzey Afrika’da (Mısır)
2.      Anadolu Yarımadasında (Akdeniz Uygarlıkları)
3.      Asya Kıtasında (Hindistan, Çin, Mezopotamya)
4.      Orta Amerika’da (Aztek, Maya)
5.      Güney Amerika’da (İnka)kurulmuştur.
Bu uygarlıklar verimli tarım alanlarının ortasında ulaşım bakımından elverişli pazar yerleri olarak ortaya çıkmışlardır. Birçoğunun kurulumunda temel geçim kaynağı tarımsal faaliyetler olduğu için önemli su kaynaklarının(akarsular)  etkisi vardır.
Bu akarsular;
Asya kıtasında İndus, Ganj, Brahmaputra, Gökırmak, Sarıırmak, Mekong, Asi, Büyük Menderes, Küçük Menderes, Bakırçay, Gediz, Fırat ve Dicle nehirleridir.Afrika kıtasında Nil Nehridir.
HİNT UYGARLIĞI
1.  Bugünkü Pakistan, Hindistan ve Bangladeş ülkelerinin toprakları üzerinde kurulmuştur.
2.  İndus, Ganj ve Brahmaputra nehirleri uygarlığın kurulumunda etkilidir.
3.  Elverişli iklim şartlarının bulunduğu bölgelerinde Entansif tarım teknikleri uygulamışlardır.
4.  Sık sık farklı toplumların istilasına uğramışlardır.
5.  Hindistan'ın en eski geçmişinde Avrupa'dan göç ettiği söylenen Arilerin izleri görülür.
6. Verimli topraklara sahip olması tarih boyunca istilalara uğramasına neden olmuştur. Değişik
kavimlerin gelip yerleşmesi de etnik yapının zenginleşmesinin önemli bir nedenidir .
7. Koyu bir sınıf ayrımını içeren Kast Sistemi, Hindistan'ın günümüze kadar
sağlam bir birlikkuramamasına yol açmıştır. Farklı milletlerin istilasına
uğraması ve "Kast Örgütü" nedeniyle Hintlilerbir millet olma şuuruna
erişmemişlerdir.
       
8. Kast Sistemi halkın mesleklerine göre sınıflanması ve kesinlikle bir sınıftan
diğer sınıfa şeklinde belirlenmiştir. Buna göre;Brahmanlar: Din adamları ,
Kşatriyalar: Asiller ve askerler ,Vaysiyalar: Sanatkarlar ve tüccarlar ,
Südralar; Kôylüler ve işçiler Ayrıca Kastın dışında kalan "Paryalar,(köleler)”
vardı.Paryalar ise bu sistem de tamamiyle sahipsiz insan gruplarıdır.
9. 12. Devletin başında Raca denilen yöneticiler bulunurdu.
10.Türk, Çin, Moğol Medeniyetlerinden etkilenmişlerdir.
ÇİN UYGARLIĞI
1. Sarı Irmak (Hoang Ho) ve Gök ırmak (Yangçe) çevresinde kurulmuşlardır.
2.Güneybatısı ormanlık yüksek dağlarla, Kuzeybatısı da bozkırlar ve çöllerle sınırlı
olan Çin de dışakapalı ve özgün bir medeniyetin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
3.Tıp, matematik ve astronomi alanında da ileri gitmişlerdir.
4.Çinliler kendilerine özgü bir yazı kullanmışlar, barut, pusula, kağıt, matbaa
ve mürekkebi icatederek dünya medeniyetinin gelişmesine katkıda
bulunmuşlardır.
       
5. Porselen yapımı, ipekli dokumacılıkta ileri gitmişlerdir.
6. Çin’de Lao-Çe ve Konfiçyüs adlı filozofların dini ilkeleri yayılmış, sonraki
dönemlerde ÇinlileBudizm’i benimsemişlerdir.
7.  İpek böceğinden ipek elde ederek Çin’den Avrupa’ya kadar uzanan İpek
Yolu’nun kurulmasını ve ticaretin yaygınlaşmasını sağlamışlardır.
8.  Lao Tse taoculuk felsefesini kurdu.
9.  Askeri teşkilatlanmalarda Hunlardan örnek aldılar. Hun saldırılarına karşı Çin 
Seddin'i yaptılar.

MISIR MEDENİYETİ



UYGARLIKLARIN ORTAYA ÇIKIŞI
MEDENİYETLERİN DOĞUŞU
Toplumlar arası ortak değerler düzeyine yükselmiş olan anlayış, davranış ve yaşama araçlarının tamamına medeniyet adı verilir.
Yeryüzünde coğrafi şartlara bağlı olarak ırk, din, dil, yaşam tarzı, bakımından birbirinden farklı medeniyetler doğmuş ve gelişmiştir.
Medeniyetlerin ortaya çıkmasında;
·         Buzul devirlerin sona ermesi
·         İklim koşullarının düzelmesi
·         Ateşin bulunması
·         Verimli tarım alanları
·         Yerleşik hayata geçiş
·         Önemli su kaynakları
·         Farklı toplumları etkisi
·         Yer şekilleri
·         Korunaklı limanlar gibi etmenler etkili olmuştur.
İlk medeniyetler;
1.      Kuzey Afrika’da (Mısır)
2.      Anadolu Yarımadasında (Akdeniz Uygarlıkları)
3.      Asya Kıtasında (Hindistan, Çin, Mezopotamya)
4.      Orta Amerika’da (Aztek, Maya)
5.      Güney Amerika’da (İnka)kurulmuştur.
Bu uygarlıklar verimli tarım alanlarının ortasında ulaşım bakımından elverişli pazar yerleri olarak ortaya çıkmışlardır. Birçoğunun kurulumunda temel geçim kaynağı tarımsal faaliyetler olduğu için önemli su kaynaklarının(akarsular)  etkisi vardır.
Bu akarsular;
Asya kıtasında İndus, Ganj, Brahmaputra, Gökırmak, Sarıırmak, Mekong, Asi, Büyük Menderes, Küçük Menderes, Bakırçay, Gediz, Fırat ve Dicle nehirleridir.Afrika kıtasında Nil Nehridir.
MISIR UYGARLIĞI
1.      Kuzey Afrika’da Nil Nehri etrafında kurulmuştur.
2.     Deniz ve çöllerle Mezopotamya uygarlık alanından ayrılması, yani coğrafi konumu, dışarıdan
etkilenmeden özgün bir uygarlığın doğmasına neden olmuştur. Bu konum istilaların da az olmasına
yol açmıştır.
3.     Uygarlığa geçişinde Nil nehrinin oluşturduğu taşkın ovaları, neolitik yerleşmelerinin varlığı ve
Mezopotamya uygarlığının etkisi büyüktür.
4.     Matematik, geometri, tıp ve astronomide gelişmişlerdir. Kesirli, ondalık sayılar, pi sayısını
buldular.
5.     Başlangıçta şehir devletleri şeklinde yönetilen Mısır, Firavun adı verilen kralların önderliğin­de
merkezi yönetime sahip olmuş, ülke Nom denilen illere ayrılmıştı, Her ilin başında merkezden
gönderilen valiler bulunurdu.
6.      Ölümden sonra hayata inanırlar cesetleri mumyalarlar.
7.      Resim yazısı olan Hiyeroglifi kullandılar ve bir çeşit kağıt olan Papirüsü bulmuşlardır.
     
                       Hiyeroglif                                              Papirüs
8.     Güneş yılına dayalı ilk takvimi icat etmişlerdir. Nil nehri ve tarımsal faaliyetler mevsimlerin
adlandırılmasında etkili olmuştur. Mısır takvimi Miladi takvimin temelini oluşturur.Dünyada bilinen ilk
yazılı antlaşmayı Hititlerle imzalamışlardır (Kadeş Barışı).
9.      Firavun mezarlarına piramit, halk mezarlarına labirent denir.

İLK UYGARLIKLAR


UYGARLIKLARIN ORTAYA ÇIKIŞI
MEDENİYETLERİN DOĞUŞU
Toplumlar arası ortak değerler düzeyine yükselmiş olan anlayış, davranış ve yaşama araçlarının tamamına medeniyet adı verilir.
Yeryüzünde coğrafi şartlara bağlı olarak ırk, din, dil, yaşam tarzı, bakımından birbirinden farklı medeniyetler doğmuş ve gelişmiştir.
Medeniyetlerin ortaya çıkmasında;
·         Buzul devirlerin sona ermesi
·         İklim koşullarının düzelmesi
·         Ateşin bulunması
·         Verimli tarım alanları
·         Yerleşik hayata geçiş
·         Önemli su kaynakları
·         Farklı toplumları etkisi
·         Yer şekilleri
·         Korunaklı limanlar gibi etmenler etkili olmuştur.
İlk medeniyetler;
1.      Kuzey Afrika’da (Mısır)
2.      Anadolu Yarımadasında (Akdeniz Uygarlıkları)
3.      Asya Kıtasında (Hindistan, Çin, Mezopotamya)
4.      Orta Amerika’da (Aztek, Maya)
5.      Güney Amerika’da (İnka)kurulmuştur.
Bu uygarlıklar verimli tarım alanlarının ortasında ulaşım bakımından elverişli pazar yerleri olarak ortaya çıkmışlardır. Birçoğunun kurulumunda temel geçim kaynağı tarımsal faaliyetler olduğu için önemli su kaynaklarının(akarsular)  etkisi vardır.
Bu akarsular;
Asya kıtasında İndus, Ganj, Brahmaputra, Gökırmak, Sarıırmak, Mekong, Asi, Büyük Menderes, Küçük Menderes, Bakırçay, Gediz, Fırat ve Dicle nehirleridir.Afrika kıtasında Nil Nehridir.
MEZOPOTAMYA UYGARLIĞI
1.     Fırat ve Dicle Nehirleri arasında, güneyden Toros Dağlarından başlayıp kuzeyde Basra körfezine kadar uzanır.
2.      Uygarlık sınırları içinde Güneydoğu Anadolu, İran, Irak, Suriye ve Arabistan Çölleri yer alır.
3.     Mezopotamya, kuzey ve kuzeydoğudan yüksek dağlarla çevrili, güneyden Suriye ve Arabistan çöllerine açık, geniş bir düzlüktür.
4.     Coğrafi konumu nedeniyle yer şekilleri sade olan bir alana kurulduğu için sık sık istilalara uğramış bu yüzden çok farklı kültürlerden etkilenmiştir.
5.     Mezopotamya uygarlığı Fırat ve Dicle nehirlerinin suladığı verimli tarım alanları ve uygun iklim koşulları sayesinde uygarlığa geçiş yapmıştır.
6.     Mezopotamya’da tarıma uygun olmayan alanları tarıma kazandırmak için sulama kanalları yapılmış, bataklıklar drene edilmiş ve taşkın sonrası oluşan alüvyon birikintileri düzeltilmiştir. Bu çalışmalar sonucu zamanla köyler gelişerek kent hâline gelmiştir.
7.     Sümer, Akad, Babil, Asur ve Elam gibi uygarlıklar Mezopotamya uygarlığının topraklarında kurulmuş devletlerdir.
 
Uygarlığın başlangıcı MÖ 3000’lere kadar uzanır. Uzun yıllara dayalı istikrarlı bir devlet yapısı görülmemesine karşın Sümer uygarlığı her zaman varlığını koruyabilmiştir.
·         Sümerliler İskender İmp.
·         Kaslar Selökidler
·         Asurlular Partlar
·         Akamanişler Sasaniler
12 aydan oluşan ve Ay’ı temel alan takvimleri bulunmaktaydı (1 yıl 354 gün). Günü 12 eşit parçaya bölmüşlerdi. 1 saat 60 dakika, 1 dakika ise 60 saniye olarak kullanılıyordu. 7 günden oluşan hafta kavramını oluşturdular. Yılın başlangıcı İlkbahar ılımıdır. Hammurabi döneminde kullanılan ayların isimleri sırasıyla: Nisan, Iyyar, Sivvan, Tammuz, Ab, Elul, Tisri, Marchesvan, Kislev, Tebet, Sebut, Adar.
Mezopotamya astronomisi toplumsal bir uğraş alanı idi, bu yüzdenAstroloji temelli çalışmalara yönelikti.Venüs katalogları mevcut. Güneş’in doğuş ve batışında Venüs’ün ilk ve son görünüşleri kaydedilmiş. Kavuşum dönemi olarak 584 gün olduğunu bulmuşlar. Mezepotomyalılara göre evren, Yer, gök ve ikisi arasında bulunan okyanustan oluşmaktaydı. Merkür, Venüs,Mars, Jüpiter ve Satürn gezegenlerini, 12 takımyıldızı (burçları) tanıyorlar ve bu 5 gezegenin ekliptiğe yakın dolaştıklarını biliyorlardı. 60 tabanlı ve konumsal bir sayı sistemleri vardı.