İLK UYGARLIKLAR

UYGARLIKLARIN ORTAYA ÇIKIŞI

MEDENİYETLERİN DOĞUŞU

Toplumlar arası ortak değerler düzeyine yükselmiş olan anlayış, davranış ve yaşama araçlarının tamamına medeniyet adı verilir.

Yeryüzünde coğrafi şartlara bağlı olarak ırk, din, dil, yaşam tarzı, bakımından birbirinden farklı medeniyetler doğmuş ve gelişmiştir.

Medeniyetlerin ortaya çıkmasında;

·         Buzul devirlerin sona ermesi

·         İklim koşullarının düzelmesi

·         Ateşin bulunması

·         Verimli tarım alanları

·         Yerleşik hayata geçiş

·         Önemli su kaynakları

·         Farklı toplumları etkisi

·         Yer şekilleri

·         Korunaklı limanlar gibi etmenler etkili olmuştur.

İlk medeniyetler;

1.      Kuzey Afrika’da (Mısır)

2.      Anadolu Yarımadasında (Akdeniz Uygarlıkları)

3.      Asya Kıtasında (Hindistan, Çin, Mezopotamya)

4.      Orta Amerika’da (Aztek, Maya)

5.      Güney Amerika’da (İnka)kurulmuştur.

Bu uygarlıklar verimli tarım alanlarının ortasında ulaşım bakımından elverişli pazar yerleri olarak ortaya çıkmışlardır. Birçoğunun kurulumunda temel geçim kaynağı tarımsal faaliyetler olduğu için önemli su kaynaklarının(akarsular)  etkisi vardır.

Bu akarsular;

Asya kıtasında İndus, Ganj, Brahmaputra, Gökırmak, Sarıırmak, Mekong, Asi, Büyük Menderes, Küçük Menderes, Bakırçay, Gediz, Fırat ve Dicle nehirleridir.Afrika kıtasında Nil Nehridir.

MEZOPOTAMYA UYGARLIĞI

1.     Fırat ve Dicle Nehirleri arasında, güneyden Toros Dağlarından başlayıp kuzeyde Basra körfezine kadar uzanır.

2.      Uygarlık sınırları içinde Güneydoğu Anadolu, İran, Irak, Suriye ve Arabistan Çölleri yer alır.

3.     Mezopotamya, kuzey ve kuzeydoğudan yüksek dağlarla çevrili, güneyden Suriye ve Arabistan çöllerine açık, geniş bir düzlüktür.

4.     Coğrafi konumu nedeniyle yer şekilleri sade olan bir alana kurulduğu için sık sık istilalara uğramış bu yüzden çok farklı kültürlerden etkilenmiştir.

5.     Mezopotamya uygarlığı Fırat ve Dicle nehirlerinin suladığı verimli tarım alanları ve uygun iklim koşulları sayesinde uygarlığa geçiş yapmıştır.

6.     Mezopotamya’da tarıma uygun olmayan alanları tarıma kazandırmak için sulama kanalları yapılmış, bataklıklar drene edilmiş ve taşkın sonrası oluşan alüvyon birikintileri düzeltilmiştir. Bu çalışmalar sonucu zamanla köyler gelişerek kent hâline gelmiştir.

7.     Sümer, Akad, Babil, Asur ve Elam gibi uygarlıklar Mezopotamya uygarlığının topraklarında kurulmuş devletlerdir.

 

Uygarlığın başlangıcı MÖ 3000’lere kadar uzanır. Uzun yıllara dayalı istikrarlı bir devlet yapısı görülmemesine karşın Sümer uygarlığı her zaman varlığını koruyabilmiştir.

·         Sümerliler İskender İmp.

·         Kaslar Selökidler

·         Asurlular Partlar

·         Akamanişler Sasaniler

12 aydan oluşan ve Ay’ı temel alan takvimleri bulunmaktaydı (1 yıl 354 gün). Günü 12 eşit parçaya bölmüşlerdi. 1 saat 60 dakika, 1 dakika ise 60 saniye olarak kullanılıyordu. 7 günden oluşan hafta kavramını oluşturdular. Yılın başlangıcı İlkbahar ılımıdır. Hammurabi döneminde kullanılan ayların isimleri sırasıyla: Nisan, Iyyar, Sivvan, Tammuz, Ab, Elul, Tisri, Marchesvan, Kislev, Tebet, Sebut, Adar.

Mezopotamya astronomisi toplumsal bir uğraş alanı idi, bu yüzdenAstroloji temelli çalışmalara yönelikti.Venüs katalogları mevcut. Güneş’in doğuş ve batışında Venüs’ün ilk ve son görünüşleri kaydedilmiş. Kavuşum dönemi olarak 584 gün olduğunu bulmuşlar. Mezepotomyalılara göre evren, Yer, gök ve ikisi arasında bulunan okyanustan oluşmaktaydı. Merkür, Venüs,Mars, Jüpiter ve Satürn gezegenlerini, 12 takımyıldızı (burçları) tanıyorlar ve bu 5 gezegenin ekliptiğe yakın dolaştıklarını biliyorlardı. 60 tabanlı ve konumsal bir sayı sistemleri vardı.